NAUKOWE SPOJRZENIE NA OWADY JADALNE

FAO (Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa) chce przekonać ludzi do większego spożywania jadalnych owadów. Owady słusznie zasłużyły na to zalecenie ze względu na minimalny wpływ ich produkcji na środowisko naturalne oraz wysoką jakość odżywczą.

Owady jadalne mają bez wątpienia wysoką zawartość białka i innych składników odżywczych. Na przykład: 

• wartości odżywcze świerszcza domowego wynoszą około 60 g białka, 20 g tłuszczu, 5 g węglowodanów i 4 g błonnika,
• mącznik lub larwa mącznika zawiera około 50 g białka, 25 g tłuszczu, 7 g węglowodanów i 7 g błonnika.

Świerszcz domowy i mącznik mają podobny skład, tj. wysoką zawartość białka, odpowiednią ilość tłuszczu, niską zawartość węglowodanów i, co zaskakujące, dużą ilość błonnika, pomimo że chodzi o pokarm pochodzenia zwierzęcego!

Stosunek białka do tłuszczu wynosi 3:1 dla świerszcza i 2:1 dla mącznika. Stosunek ten wskazuje na wyższą zawartość białka aniżeli tłuszczu i dlatego owady jadalne są odpowiednim składnikiem diety redukcyjnej.

Przyjrzyjmy się dokładniej poszczególnym składnikom odżywczym.

Białko:

Suszony proszek ze świerszczy zawiera średnio 60% białka, czyli więcej białka niż znajduje się w wołowinie, jajach, mleku i soi (odpowiednio 50, 52, 40 i 45%). Zawartość białka została zmierzona w suchej masie tych pokarmów (Churchward-Venne et al. 2017; Rumpold i Schlüter 2015).

Dzisiejsza dieta powinna zawierać co najmniej 40% niezbędnych aminokwasów (tych, których organizm nie potrafi samodzielnie wytworzyć i są dla organizmu niezbędne), przy czym ich zawartość w owadach wynosi od 46 do 96% (Kinyuru i wsp. 2015).

Świerszcze zawierają nie tylko niezbędne ilości wszystkich aminokwasów, ale mają ich więcej niż inne pokarmy zwierzęce i roślinne (Churchward-Venne et al. 2017; Rumpold i Schluter 2015; von Hackewitz 2018).

Do aminokwasów egzogennych należą: lizyna, leucyna, izoleucyna, walina, treonina, tryptofan, metionina i fenyloalanina.

Lizyna jest aminokwasem limitującym, zawartym w zbożach. Określenie „limitujący” oznacza, że organizm wykorzystuje tylko tyle każdego aminokwasu limitującego, ile potrzebuje. Jeśli pokarm zawiera aminokwas limitujący, staje się niekompletnym źródłem białka.

Owady jadalne zawierają wszystkie aminokwasy, przez co stają się kompletnym źródłem białka w porównaniu do roślinnych źródeł białka (Raheem et al. 2019).

Zawartość leucyny jest porównywalna do zawartości w mleku, ale wyższa niż w białku sojowym (Churchward-Venne i wsp. 2017).

Jakość i ilość niezbędnych aminokwasów są zależne od cyklu życia, płci owada i paszy (Kinyuru i wsp. 2015; Dobermann, Swift i Field 2017; von Hackewitz 2018).

Tłuszcze:

Owady jadalne są dobrym źródłem wielonienasyconych kwasów tłuszczowych i zawierają mniej cholesterolu niż mięso (Kinyuru et al. 2015).

Dzięki spożywaniu owadów jadalnych dochodzi do obniżenia poziomu lipidów we krwi, co przyczynia się do zapobiegania chorobom o podłożu nieinfekcyjnym (cukrzyca, choroby układu krążenia, nowotwory, ...) (Abby i in., 2022).

Błonnik pokarmowy, czyli chityna:

Chityna to polisacharyd zbudowany z cząsteczek N-acetylo-D-glukozaminy połączonych wiązaniami 1,4beta-glikozydowymi. Obok celulozy jest najpowszechniej występującym polisacharydem na Ziemi (Stull i wsp. 2018; Abby i wsp., 2022). Chityna posiada właściwości antyoksydacyjne, przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. Wykazuje również pozytywne działanie antynowotworowe (Liaqat i Eltem 2018).

Badania pokazują, że codzienne spożywanie 25 g proszku ze świerszczy zwiększy ilość bakterii probiotycznych w jelitach (zwłaszcza Bifidobacterium animalis) i wyrównuje poziom TNF-alfa, który będąc w dysregulacji, uczestniczy w patogenezie wielu chorób, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów, nieswoiste zapalenie jelit i stwardnienie rozsiane (Stull i wsp. 2018).

Dieta zawierająca owady jadalne zwiększa różnorodność bakterii w jelitach, co podnosi odporność na kolonizację bakterii patogennych (Bruni i wsp. 2018).

Wreszcie, chityna jest częściowo metabolizowana przez bakterie w jelicie, tworząc krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe, które są źródłem energii dla komórek jelita grubego.

Składniki mineralne i witaminy:

Owady jadalne są dobrym źródłem wapnia i nie zawierają substancji antyodżywczych (takich jak szczawiany i fityniany), które hamują przyswajanie wapnia przez nasz organizm (Montowska i wsp. 2019).

To sprawia, że owady jadalne są dobrym źródłem wapnia i są pokarmem stosowanym w zapobieganiu osteoporozie (zrzeszotnieniu kości). Dla osób z nietolerancją laktozy lub dietą wykluczającą produkty mleczne, owady jadalne są dobrą alternatywą do uzupełnienia wapnia, cynku i białka.

Owady jadalne są ważnym źródłem żelaza - jego zawartość jest wyższa niż w mięsie wołowym. Jednak jego przydatność jest nadal przedmiotem badań naukowych (Martin i in., 2018).

Witamina B12 jest niezbędna do utrzymania prawidłowego metabolizmu aminokwasów siarkowych, które biorą udział w produkcji DNA. Jej niedobór powoduje niedokrwistość megaloblastyczną, a także nie dochodzi do obniżenia poziomu homocysteiny we krwi, która jest związana z chorobami układu krążenia (Mason i in., 2018).

Proszek ze świerszczy zawiera 10krotnie więcej witaminy B12 niż wołowina. Jej zawartość w 100 gramach wynosi około 2,8 μg, przy czym zalecane dzienne spożycie witaminy B12 wynosi 2,5 μg (Mason i wsp. 2018; Voelker 2019).

Owady jadalne są dodatkowo dobrym źródłem witaminy B1, B2, B9 oraz witaminy A. Wśród minerałów to dobre źródło wapnia, sodu, żelaza i cynku. Uważa się, że ich przyswajanie jest porównywalne z przyswajaniem z mięsa i ryb - czyli znacznie wyższe niż ze źródeł roślinnych (Abby i in., 2022).

Przyjrzyjmy się stresowi oksydacyjnemu:

Proszek ze świerszczy wykazuje aktywność antyoksydacyjną – obniża liczbę wolnych rodników, a tym samym chroni nasze komórki przed stresem oksydacyjnym, który przyczynia się do rozwoju choroby Alzheimera, chorób nowotworowych, chorób sercowo-naczyniowych i cukrzycy (Messina i inni, 2019, Abby i inni, 2022).

Proszek ze świerszcza mógłby zapobiegać rozwojowi chorób nowotworowych, sercowo-naczyniowych i cukrzycy. Choroby te, które są pochodzenia nieinfekcyjnego, mają wspólne źródło, mianowicie stres oksydacyjny.

Źródła:

Churchward-Venne, T. A., P. J. M. Pinckaers, J. J. A. van Loon, and L. J. C. van Loon. 2017. Consideration of insects as a source of diet- ary protein for human consumption. Nutrition Reviews 75 (12): 1035–45. doi: 10.1093/nutrit/nux057. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29202184/

Rumpold, B. A., and O. Schluter  2015. Insect-based protein sources and their potential for human consumption: Nutritional compos- ition and processing. Animal Frontiers 5 (2):20–4. https://www.cabdirect.org/globalhealth/abstract/20153127388

Kinyuru, J. N., J. B. Mogendi, C. A. Riwa, and N. W. Ndung’u. 2015. Edible insects—A novel source of essential nutrients for human diet: Learning from traditional knowledge. Animal Frontiers 5 (2):14–9., https://www.semanticscholar.org/paper/Edible-insects—a-novel-source-of-essential-for-from-Kinyuru-Mogendi/4a5410fcadc3373ac2108f2eb60d4bbd8733f6ce

von Hackewitz, L. The house cricket Acheta domesticus, a potential source of protein for human consumption. 2018. https://www.semanticscholar.org/paper/The-house-cricket-Acheta-domesticus%2C-a-potential-of-Hackewitz/0332548622f2352bada6bb536de88815b72b497b

Dobermann, D., J. Swift, and L. Field. 2017. Opportunities and hurdles of edible insects for food and feed. Nutrition Bulletin 42 (4): 293–308. doi: 10.1111/nbu.12291 .https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/nbu.12291

Stull, V. J., E. Finer, R. S. Bergmans, H. P. Febvre, C. Longhurst, D. K. Manter, J. A. Patz, and T. L. Weir. 2018. Impact of edible cricket consumption on gut microbiota in healthy adults, a double-blind, randomized crossover trial. Scientific Reports 8 (1):10762 doi: 10. 1038/s41598-018-29032-2. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30018370/ 

Abby C. Nowakowski, Abbey C. Miller, M. Elizabeth Miller, Hang Xiao & Xian Wu (2022) Potential health benefits of edible insects, Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 62:13, 3499-3508, DOI: 10.1080/10408398.2020.1867053. https://doi.org/10.1080/10408398.2020.1867053

Bruni, L., R. Pastorelli, C. Viti, L. Gasco, and G. Parisi. 2018. Characterisation of the intestinal microbial communities of rainbow trout (Oncorhynchus mykiss) fed with Hermetia illucens (black sol- dier fly) partially defatted larva meal as partial dietary protein source. Aquaculture 487:56–63. doi: 10.1016/j.aquaculture.2018.01. 006. https://pubag.nal.usda.gov/catalog/6328888 

Mwangi, M., Oonincx, D., Stouten, T., Veenenbos, M., Melse-Boonstra, A., Dicke, M., & Van Loon, J. (2018). Insects as sources of iron and zinc in human nutrition. Nutrition Research Reviews, 31(2), 248-255. doi:10.1017/S0954422418000094 https://www.cambridge.org/core/journals/nutrition-research-reviews/article/insects-as-sources-of-iron-and-zinc-in-human-nutrition/178848641F0AE35B610AB64BE88280EF 

Mason, J. B., R. Black, S. L. Booth, A. Brentano, B. Broadbent, P. Connolly, J. Finley, J. Goldin, T. Griffin, K. Hagen, et al. 2018. Fostering strategies to expand the consumption of edible insects: The value of a tripartite coalition between academia, industry, and government. Current Developments in Nutrition 2 (8):nzy056. doi: 10.1093/cdn/nzy056. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30140788/ 

Voelker, R. 2019. Can insects compete with beef, poultry as nutritional powerhouses? Jama 321 (5):439–41. doi: 10.1001/jama.2018.20747.

Messina, C. M., R. Gaglio, M. Morghese, M. Tolone, R. Arena, G. Moschetti, A. Santulli, N. Francesca, and L. Settanni. 2019. Microbiological profile and bioactive properties of insect powders used in food and feed formulations. Foods 8 (9):400., doi: 10.3390/ foods8090400. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6769811/